Socialisme of vernietiging van de mensheid?

Een aantal maanden geleden, in oktober 2017, publiceerde “Le Monde”* een alarmerend artikel: de afgelopen dertig jaar verdween 80% van de insecten, ook al zouden zij moeten prolifereren door de opwarming van de aarde. Iedereen die op het platteland leeft of daar graag wandelt merkt het op: we zien geen wolken van wegvliegende insecten meer wanneer je een veld of het bos inloopt. Het verdwijnen van de bijen haalt regelmatig de headlines van grote media, maar al het leven op aarde is in rap tempo aan het verminderen: een massaal verlies van dierlijke diversiteit op land en in de zee, en de vernietiging van alle planten en paddenstoelen. Het gaat niet om het beschermen van een paar symbolieke dieren, maar om alle levende soorten.

Alle alarmerende voorspelling uit het verleden over de toekomst van onze planeet zien er vrolijk uit in vergelijking met de nieuwe voorspellingen. Elke dag verergert de catastrofe en elke nieuwe studie maakt de vorige verouderd en optimistisch.

Het is niet menselijke domheid, of simpel individueel wangedrag dat verbetert moet worden, maar de gehele productie van de mensheid, welke de consumptie bepaalt – per definitie kunnen we enkel consumeren wat er geproduceerd wordt – dat is wat verandert moet worden.

Niet “menselijke wezens” zijn schuldig, maar de kapitalistische productiewijze

In het kapitalisme is de enige factor voor de productie kapitaalaccumulatie – oftewel, reproduceren wat geconsumeerd wordt en meerwaarde creëren, die geaccumuleerd wordt door de klasse die de productiemiddelen in handen heeft, de bourgeoisie.

De arbeiders in het kapitalisme (en met arbeiders bedoelen we allen die in de warenproductie participeren, het hart van het proletariaat is direct betrokken bij de productie van goederen) worden geëxploiteerd door de bourgeoisie. Dat betekent dat een deel van hun werk gebruikt wordt om te produceren wat nodig is om de levensstandaard van de werkers, en het gehele proletariaat, te behouden, en een ander deel wordt toegeëigend door de bourgeoisie, die een deel herinvesteert in de reproductie van kapitaal, een deel deelt met het management en de rest behoudt in de vorm van winst, grotendeels in de vorm van nieuw kapitaal.

Nu dus, kapitaal is altijd aan het accumuleren: menselijke arbeid transformeren in kapitaal is de meest belangrijke taak van het kapitalisme. Menselijke arbeid geaccumuleerd in machines vervangt werk dat nu door mensen wordt gedaan. Marx zei, “Kapitaal is dode arbeid, die zoals een vampier, slechts tot leven komt door het opzuigen van levende arbeid en des te meer leeft naarmate hij meer arbeid opzuigt.” Er wordt daarom minder en minder waarde geproduceerd in vergelijking tot geaccumuleerd kapitaal; er is minder en minder menselijke arbeid in verhouding tot geaccumuleerd kapitaal. Het is de trend van de dalende winstvoet die bedrijven ertoe dwingt om altijd meer te produceren, om menselijke arbeid te intensiveren…welke opnieuw van de waarde van de waar doet dalen, resulterend in een lagere winstvoet.

Het is uiteindelijk het tegenstrijdige en antagonistische proces van kapitalisme dat overproductie en crisis genereert.

Ongeacht de moraal van de producent, ongeacht de “ecologische” of “biologische” labels op de producten, de planeet wordt altijd geplunderd door het imperialisme, zonder enig respect voor leven.

Ecologie is een klassenaangelegenheid

Bovenal zijn proletariërs en nationaal onderdrukten de eerste die de gevolgen van de verwoesting van het milieu ervaren.

In toenemende mate verplaatsen de imperialisten hun vervuilende en vernietigende industrieën naar onderdrukte naties om te ontsnappen aan de milieueisen en goedkopere en onbeschermde arbeid te exploiteren. Zo is de meerderheid van de vervuilende productietakken van de grote imperialistische monopolies verplaatst naar Azië of Afrika, terwijl de minder vervuilende takken, zoals de assemblage, in de imperialistische metropolen zijn gehouden. De arbeidsverdeling is een goed middel dat gebruikt wordt om de vervuilende taken over te dragen aan de proletariërs in onderdrukte naties. Ook zijn de imperialisten hierdoor vrij van alle veiligheidsstandaarden in hun vernietigende ondernemingen, en werken de arbeiders van de onderdrukte landen in de gevaarlijkste omstandigheden en zijn zij de eerste slachtoffers van het vervuilende gedrag van de kapitalisten; of het nou de proletariërs zijn die voor Areva werken in Niger(1), of de textielfabrikanten in Bangladesh die de hele dag giftige gassen inademen zonder enige bescherming in kruitvat-achtige fabrieken. Dit speelt ook een rol in de context van grondstoffenroof in Latijns-Amerika, India of heel Zuidoost Azië, waar inheemse volkeren vaak slachtoffer zijn van de imperialistische monopolies die langskomen om hen te onteigenen en hun land te vernietigen om mineralen en bossen te bereiken.

Ook in de imperialistische landen zijn de proletariërs en de onderdrukte massa’s de eerste slachtoffers van de kapitalistische milieuvernietiging. We zien het aan alle industriële ziektes, de zogenaamde “beroepsziekten” van slachtoffers die werken in chemische industrieën(2). We zien het ook in de ruimtelijke ordening, waar de armen zichzelf steeds vaker terugvinden in de meest vervuilde gebieden, het dichtst bij vervuilende industrieën, terwijl de rijken prachtige avenues hebben en hun huizen beschoeid staan in grote groene gebieden die ze hebben gebouwd en gerenoveerd met hun uit exploitatie verkregen fortuin. De bourgeoisie kan het zich veroorloven om in “schonere”, groenere buurten te wonen, ze kunnen het zich veroorloven om organisch en gezonder te eten, ze kopen hun elektrische auto’s en bouwen hun prachtige fietsbaden naast hun huizen.

Het is daarom volledig verkeerd om te spreken over gelijkheid inzake het milieu, omdat de onderdrukte volkeren en de proletariërs het meeste baat hebben bij verandering van het milieu. Deze verandering kan enkel gerealiseerd worden door het verantwoordelijke systeem volledig te vernietigen; deze verandering kan enkel gerealiseerd worden door de strijd voor het socialisme.

De massa’s zullen niet opgeven

Het ecologische vraagstuk zweeft niet abstract rond in een vacuüm van ideeën. Voordat communisten in de imperialistische landen dit vraagstuk volledig begrijpen, proberen de massa’s in Frankrijk dagelijks een oplossing te vinden voor dit vraagstuk. We moeten elk politiek aspect dat door de massa’s wordt uitgedragen analyseren met alle tegenstellingen die daarbij horen.

Een van de oplossingen is “verandering door consumptie”. Maar om het probleem van milieuvernietiging een kwestie van consumptie te maken betekent het probleem achterstevoren bekijken, omdat het, zoals gezegd, een productieprobleem is. Een verandering in consumptie kan alleen uitgevoerd worden door de rijkste secties van het proletariaat in de imperialistische landen, zonder ooit de consumptie van bedrijven te veranderen. De positie van verandering door consumptie is een voornamelijk moralistische positie die ontwikkeld is door de bourgeoisie en gepopulariseerd wordt door de kleinburgerij die ervan houden om het milieuprobleem een individuele verantwoordelijkheid te maken van “burgers”. Vanuit die gedachte is het verdedigen van het milieu vooral een zaak van afval scheiden, organisch eten en een hybride auto kopen. Op deze manier maken we het vraagstuk van het milieu apolitiek; we geloven de liberale mythe dat vraag het aanbod bepaald en daarom consumptie leidend is in plaats van productie. De massa’s wordt een schuldgevoel aangepraat door reclames op de TV terwijl multinationals verhuizen om aan de milieueisen te ontkomen en alle aardse grondstoffen vernietigen, welke elke vorm van individuele omgang met hun afval nutteloos maakt. Deze situatie, die overal voordoet in de “veranderende consumptie,” laat echter de realiteit zien van de impasse waarin de mensheid zichzelf bevindt als zij doorgaan met het produceren zoals dat vandaag de dag gebeurt. Het leidt de aandacht af door de problemen bij de massa’s in plaats van de kapitalisten te leggen. Maar de massa’s laten zich niet voor de gek houden; zij zien de vernietiging die dit systeem voortbrengt en zijn zich er altijd meer van bewust dan de leiders dat niet zijzelf, maar de mensen met macht het probleem zijn, degene die de productielijnen controleren. Ze zien dat het probleem dit systeem is, dat gebaseerd is op de zoektocht naar zoveel mogelijk winst in een zo kort mogelijke tijd.

Een ander aspect van de ecologische kwestie wordt uitgedrukt in ZAD, de “Zone to Defend” zoals er vandaag was in Testet en Notre-Dame-des-Landes. Deze sociale beweging is ontstaan uit de verdediging van geografische gebieden tegen aanvallen van de bourgeoisie, om de “grote zinloze projecten” te confronteren, resultaten van het dodelijke kapitalisme dat steeds meer winst probeert te maken met alle nodige middelen. Activisten van ZAD waren in staat om in meer of mindere mate de lokale massa’s, antikapitalisten en radicale milieuactivisten te mobiliseren. ZAD’s uiten vaak de kritiek die verder gaat dan de tijdelijke verdediging van een plek, namelijk de kritiek dat er tegen het gehele systeem gevochten moet worden en dat ecologie en kapitalisme onverenigbaar zijn. Op die basis willen ZAD activisten een alternatief voor dit systeem bouwen, door het opzetten van andere manieren van organiseren, samenwerken en produceren. Desondanks is het onmogelijk om een systeem te creëren dat een “alternatief” voor het kapitalisme is binnen het kapitalisme zelf. De kwestie van het milieu kan niet worden opgelost door co-existentie maar moet het juist bij de lurven pakken. Alle van dit soort alternatieven worden uiteindelijk overgenomen (geïncludeerd) door het kapitalisme, zoals sommige arbeiderscoöperaties die in zelfuitbuiting vervallen om te concurreren met andere kapitalistische bedrijven, of kennen een bruut einde gebaseerd op de wil van de bourgeoisie, zoals vandaag het geval was in Notre-Dame-des-Landes. De ZADisten hebben gelijk in hun verzet tegen de aanvallen van de bourgeois staat, en de les die we uit hun ervaring kunnen trekken is dat we niet kunnen samenleven met kapitalisme maar dat we het moeten vernietigen.

We kunnen de bourgeois staat niet op de knieën brengen door ons terug te trekken naar een “verdedigde zone”, met het creëren van een micro-systeem. ZAD’s kunnen enkel omsingeld en vernietigd worden, of gecoöpteerd worden door het systeem en onschadelijk gemaakt worden. De kwestie van het milieu is de kwestie van een einde maken aan het kapitalisme – het is de kwestie van het socialisme. Het tegenwerken van destructieve projecten van kapitalistische monopolies is op dit moment een noodzakelijkheid, en ZAD’s kunnen een goede tactiek zijn om een monopolie een specifiek project op te geven, maar ZAD’s zijn geen strategie of een doel op zich. De voornaamste kwestie blijft macht en, zodoende, de manier waarop het proletariaat als geheel gemobiliseerd kan worden om de heersende klasse omver te werpen.

Daarnaast zijn er veel volksbewegingen met betrekking tot het dagelijks leven: de proletariërs van de Vallei van de Arve, bijvoorbeeld, leidde belangrijke mobilisaties tegen het gebruik van vrachtwagens en het extreem vervuilende Alpentoerisme. In de arbeidersbuitenwijken zijn er veel mobilisaties tegen de dagelijkse vervuiling, die de kwaliteit van leven van de massa’s vernietigd.

Maar als veel arbeiders gemobiliseerd worden rond deze verschillende problemen, is het zeldzaam dat zich een besef ontwikkeld of een arbeidersorganisatie opstaat die in staat is om direct de productie te beïnvloeden. Toch is het belangrijk om de werkende klasse te organiseren, want zij zijn de enige mensen die echte oplossingen bieden, omdat zij in staat zijn te differentiëren tussen bruikbaar en onbruikbaar, de productie kunnen optimaliseren zonder afval, om oplossingen uit te vinden en om vernietigende projecten te stoppen door werkweigering.

Tegen alternativisme en het idee om autonome gemeenschappen te bouwen, laat ons de beweging van de werkende klasse versterken; zij zijn als enige in staat om de vernietiging van leven op aarde te voorkomen.

Daarom zeggen wij Maoïsten vandaag dat de slogan van Rosa Luxemburg, “socialisme of barbarij”, gecompleteerd moet worden met de slogan “socialisme of het einde van leven zoals wij het kennen”.

Laat ons een revolutionaire arbeidersbeweging bouwen, in staat om alle kwesties te begrijpen die worden opgeworpen door productie!

Alles moet verandert worden door de revolutie, voor het voortbestaan van leven op aarde!

* Le Monde is een van de grootste Franse bourgeois media.
1) Of voor Royal Dutch Shell in de Nigerdelta.
2) Zie recent bijvoorbeeld Nederlandse militairen die blootgesteld werden aan giftige chroom-6: https://www.nu.nl/binnenland/5294405/defensie-aansprakelijk-schade-werken-met-giftig-chroom-6.html of een zestienjarige (!) jongen die tijdens werk in een boerderij in Oldehove, Groningen overleed nadat hij in een mestput was gevallen https://www.ad.nl/binnenland/jong-slachtoffer-16-ongeval-mestput-in-oldehove-overleden~a48c5121/

Source: http://www.pcmaoiste.org/communique/socialisme-ou-survie-de-lhumanite/